W niedzielę 27 lutego obchodzimy Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych, w związku z czym w imieniu Samorządu Powiatu Iławskiego składamy serdeczne życzenia i podziękowania wszystkim organizacjom pozarządowym z Powiatu Iławskiego. Widzimy i doceniamy ich pracę oraz olbrzymi wkład w rozwój lokalnych społeczności. Są one nieodłączną częścią dzisiejszego świata. Święto jest także okazją do zainspirowania ludzi do aktywności w lokalnych strukturach pozarządowych, do jeszcze większego współdziałania zarówno z sektorem publicznym jak i prywatnym.
Działalność organizacji pozarządowych na przestrzeni ostatnich lat znacznie się rozwinęła. Rozwinęła się nie tylko w kwestii ilości obszarów, w których organizacje podjęły działania, ale również w kontekście jakości świadczonych usług oraz znaczenia ich działań na rynku społeczno – gospodarczym.
Organizacje pozarządowe – Co to jest?
Organizacja pozarządowa – zgodnie z definicją zawartą w ustawie o działalności pożytku publicznym i o wolontariacie (zwana dalej ustawą) organizacjami pozarządowymi są:
- niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku,
- osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia.
Trzeci (III) sektor to określenie używane do opisu organizacji pozarządowych. Odnosi się do podziału aktywności społeczno – gospodarczej nowoczesnych państw demokratycznych na trzy sektory: pierwszy to administracja publiczna (sektor państwowy); drugi to sfera biznesu (sektor prywatny), czyli wszelkie podmioty nastawione na zysk; trzeci sektor natomiast to właśnie organizacje pozarządowe (organizacje non-profit) – ogół prywatnych organizacji działających społecznie i nie dla zysku.
Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Pojęcie zrzeszenia nie zostało zdefiniowane w żadnej ustawie, dlatego przyjmuje się znaczenie nadane zrzeszeniom w socjologii. Termin ten został przeciwstawiony pojęciu wspólnoty, która obejmuje swym zakresem takie grupy społeczne jak rodzina, gmina, naród. Dobrowolność to swoboda inicjatywy zrzeszania się, a więc tworzenia, przystąpienia i wystąpienia ze stowarzyszenia. Od samych członków zależy, czy stowarzyszenie powstanie i kiedy ulegnie rozwiązaniu. Ustawa nie zalicza do stowarzyszeń np. organizacji samorządu zawodowego,
w których przynależność do organizacji ma charakter obligatoryjny. Dobrowolność stowarzyszeń oznacza także, iż przepisy prawne nie mogą ustanowić obowiązku ich istnienia.
Nazewnictwo
Określenia używane zamiennie:
- organizacja non-profit,
- organizacja społeczna (obywatelska),
- organizacja charytatywna,
- organizacja wolontarystyczna (ochotnicza),
- podmiot ekonomii społecznej
- NGO – od angielskiego określenia organizacji pozarządowej (non – governmental organization).
Sfery działań publicznych
Organizacje III sektora najczęściej prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze zadań wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy:
- pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
- działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
- działalności charytatywnej;
- podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
- działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
- ochrony i promocji zdrowia;
- działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
- promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy
i zagrożonych zwolnieniem z pracy; - działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
- działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
- działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
- działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
- działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
- nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
- wypoczynku dzieci i młodzieży;
- kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
- wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
- ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
- turystyki i krajoznawstwa;
- porządku i bezpieczeństwa publicznego;
- obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
- upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich,
a także działań wspomagających rozwój demokracji; - ratownictwa i ochrony ludności;
- pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju
i za granicą; - upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
- działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
- promocji i organizacji wolontariatu;
- pomocy Polonii i Polakom za granicą;
- działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
- promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
- działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
- przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
- działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1—32.
Jakie rodzaje stowarzyszeń występują
Formy organizacji pozarządowych a osobowość prawna:
- kluby sportowe,
- stowarzyszenia zwykłe,
- stowarzyszenia rejestrowe,
- fundacje,
- spółki non profit,
- kościelne osoby prawne,
- spółdzielnie socjalne.
Inne podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ww. ustawy
1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
3) spółdzielnie socjalne;
4) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.
Sektor pozarządowy w powiecie iławskim
| Nazwa | Liczba organizacji pozarządowych |
| Miasto Iława | 151 |
| Gmina Iława | 63 |
| Gmina Kisielice | 24 |
| Miasto Lubawa | 29 |
| Gmina Lubawa | 26 |
| Gmina Susz | 34 |
| Gmina Zalewo | 32 |
W oficjalnych statystykach ukryta jest trudna do oszacowania liczba „martwych dusz” – organizacji, które w rzeczywistości już nie istnieją lub nie prowadzą żadnych działań, jednak oficjalnie nie zostały zlikwidowane. Szacuje się, że w Polsce ich liczba wśród wszystkich organizacji pozarządowych nie przekracza 25% ogółu zarejestrowanych podmiotów.
W wielu przypadkach organizacje działają akcyjnie, często nie posiadają wymaganej dokumentacji merytorycznej i księgowej, nawet rzadko opierają finansowanie swoich działań na dotacjach od samorządu lokalnego. Wymagają one wzmocnienia potencjału ludzkiego
i finansowego, zwłaszcza w zakresie planowania działań, pozyskiwania środków.
Zaangażowanie członków oraz przedstawicieli władz stanowi główną siłę napędową stowarzyszeń i fundacji jednak członkowie organizacji wykazują niski poziom zaangażowania
w działania, brakuje przede wszystkim liderów.
Wojciech Jankowski, doradca organizacji pozarządowych
#WorldDayNGO, #dziękiNGO, #WarmiaMazury