W dniach 14 – 15 października 2023 roku odbyła się V Konferencja Sekson, którą – jak zawsze – organizowała Fundacja Avalon. Jej głównym tematem były różne wymiary bliskości i relacje w kontekście seksualności i rodzicielstwa osób z niepełnosprawnościami. Poruszono na niej – jak każdego roku – bardzo wiele ważnych i interesujących tematów. Polecam obejrzenie tego dwudniowego wydarzenia, które znajdziecie na kanale Fundacji Avalon w serwisie YouTube.
Moją uwagę zwróciły prelegentki i prelegenci występujący podczas Konferencji. Spora część z nich była przedstawiana jako samorzecznicy. Z samorzecznikami spotkałem się także podczas konferencji „Żyć godnie”, którą 8 maja 2024 roku w iławskim kinoteatrze, wraz z Iławskim Centrum Kultury, zorganizowały Warsztaty Terapii Zajęciowej, należące do Polskiego Stowarzyszenia Na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną – Koło w Iławie.
Kim oni są i jaka jest ich rola w społeczeństwie? Myślę, że jest to bardzo interesujące pytanie, dlatego postaram się odpowiedzieć na nie w niniejszym felietonie. 😊
Samorzecznicy – co warto o nich wiedzieć
Samorzecznicy to osoby lub grupy ludzi, którzy angażują się w działania zmierzające do obrony i reprezentacji swoich interesów oraz interesów innych osób w kontekście różnych kwestii społecznych, politycznych lub gospodarczych. Słowo „samorządca” wywodzi się od słowa „samozwany” i odnosi się do ludzi, którzy sami siebie uważają obrońców określonych wartości, przekonań lub grup społecznych.
A jaką rolę społeczną odgrywają?
Odpowiedź na tak postanowione pytanie możemy uzyskać tylko w jeden sposób. Poniżej przedstawię Wam kilka aspektów, które dotyczą roli samorzeczników w społeczeństwie.
Pierwszym z nich jest reprezentacja interesów. Samorzecznicy dążą do reprezentowania interesów grupy lub społeczności, z którą się identyfikują. Mogą to być interesy mniejszości etnicznych, osób z niepełnosprawnościami, grup zawodowych etc.
Drugi aspekt to działania na rzecz zmian społecznych. Podejmują oni różne działania na rzecz takich zmian społecznych, które mogą obejmować kampanie, protesty, działalność lobbingową, edukację społeczną i inne inicjatywy.
Wyróżnia ich także ochrona praw człowieka. Wielu samorzeczników działa na jej rzecz, walcząc z naruszeniami owych praw i niesprawiedliwościami.
Czwarty aspekt to zmiana polityki publicznej. Samorzecznicy często starają się wpłynąć na politykę publiczną, promując rozwiązania polityczne, które odpowiadają ich wartościom i interesom.
Działalność samorzeczników skupia się także na edukacji i świadomości społecznej w zakresie konkretnych zagadnień lub problemów.
Ważnym aspektem jest tutaj także różnorodność grup. Samorzecznicy mogą reprezentować różne grupy społeczne, w tym mniejszości etniczne, osoby LGBTQ+, osoby z niepełnosprawnościami, pracowników, emerytów, konsumentów etc.
Co można zyskać, gdy jest się samorzecznikiem?
Kiedy mówimy i/lub piszemy o samorzecznictwie, mamy na myśli proces wykorzystywania wiedzy, doświadczenia i umiejętności ludzi do rozwiązywania problemów społecznych. W ostatnim czasie zostało ono uznane za skuteczny sposób uczenia się, zarządzania oraz budowania zaufania społecznego. Wzrosła przez to jego popularność. Osoby będące samorzecznikami czerpią z tego faktu szereg korzyści, które mogą wykorzystywać do uświadamiania społeczeństwa w kwestiach, które są dla nich istotne.
Ogromną zaletą w pełnieniu tej roli jest bez wątpienia budowanie poczucia wspólnoty w społeczeństwie. Jest to istotne chociażby ze względu na fakt, że ludzi łączy ich wspólna praca, która ma prowadzić do rozwiązywania problemów. Powoduje to z kolei wzmocnienie więzi między ludźmi i pozwala rozwijać silne sieci społeczne.
Dzięki samorzecznictwu budują się siły i aktywności społeczne. Ci, którzy biorą udział w procesie samorzecznictwa mają możliwość wyrażania swoich opinii i zdobywania umiejętności, które są niezbędne do zarządzania i przywództwa. Możliwe jest przez to lepsze zrozumienie problemów społecznych oraz wypracowanie skutecznych sposobów ich rozwiązywania.
Pełnienie roli samorzecznika wymaga od osób, które się jej podejmują posiadania określonych kompetencji, a wręcz zdolności. Co trzeba zatem umieć, jakimi szczególnymi cechami się wyróżniać, aby móc realizować się w niej możliwie jak najlepiej? Przyznacie sami, że warto się temu przyjrzeć nieco bliżej. 😉
W jaki sposób samorzecznik może zwiększyć swoje zdolności?
Samorzecznictwo jest przede wszystkim umiejętnością samodzielnego rozwiązywania problemów. Jest ona istotnym elementem społeczeństwa, na uświadamianie którego wielu ludzi szuka w obecnych czasach sposobów. Stanowi ono jedno z najskuteczniejszych narzędzi, które służy właśnie temu celowi.
Jeżeli ktoś chce zwiększyć swoje zdolności jako samorzecznik, musi mieć przede wszystkim świadomość, że każdy z nas może podejmować samodzielne decyzje i działania. Osoba ta musi także umieć wysłuchiwać innych ludzi, a nie tylko ich słyszeć, jak też budować z nimi relacje oraz wspierać ich w rozwiązywaniu problemów. Ale równie istotne jest tutaj uczenie się od innych. Ważne jest to, aby brać zawsze pod uwagę ich rady i opinie oraz korzystać z doświadczenia, które posiadają – przede wszystkim po to, żeby móc tworzyć skuteczne rozwiązania.
Zauważcie, proszę, że w momencie, gdy mamy większą samoświadomość i autentyczne poczucie odpowiedzialności za własne działania, możemy skuteczniej rozwiązywać problemy, przed którymi stajemy. Wiemy po prostu, o co toczy się gra, jakie są jej reguły i co powinniśmy zrobić, aby się do nich dostosować. Musimy pamiętać, że samorzecznictwo jest umiejętnością, którą możemy wypracować w sobie w dłuższej perspektywie czasowej i przy ciągłym doskonaleniu siebie.
Jak wszystko inne w życiu, tak samo bycie samorzecznikiem niesie ze sobą konieczność pokonywaniu pewnych przeszkód. Spójrzmy zatem, co się do nich zalicza.
Co może przeszkadzać w byciu samorzecznikiem?
Mamy do czynienia z kilkoma tego typu barierami. Jedną z nich jest niewystarczająca ilość wiedzy i umiejętności. Jak się zapewne domyślacie, nie wszyscy ludzie muszą takowe posiadać. Nie zawsze potrafią oni zatem samodzielnie realizować swoje cele, a może nawet i je wyznaczać. A żeby móc to robić, niezbędne są przecież odpowiednie środki finansowe, których często oni nie posiadają. Jeśli nawet jest odwrotnie i środki te są dla nich dostępne (wzbogacone przy tym o posiadaną wiedzę), to nie zawsze potrafią oni wejść w odpowiednie relacje społeczne lub polityczne, aby zrealizować własne cele.
Zatem jeśli ktoś chce rozwiązywać problemy za pomocą samorzecznictwa, musi być pewien swojej wiedzy i umiejętności. Muszą one bowiem zagwarantować możliwość samodzielnego działania. Osoba taka powinna posiadać też odpowiednie środki finansowe, które pozwolą pokryć koszty realizacji wyznaczonych celów. Powinna ona także dbać o odpowiednie relacje społeczne i polityczne, żeby mogła te cele osiągnąć.
Aby jeszcze bardziej uświadomić sobie, czym jest samoorzecnictwo, przyjrzyjmy się mu poprzez pryzmat niepełnosprawności.
Samorzecznictwo w niepełnosprawności
Samorzecznictwo w kontekście niepełnosprawności to działalność podejmowana przez osoby z nią żyjące oraz organizacje reprezentujące ich interesy w celu wzmocnienia ich głosu, zapewnienia pełniejszego uczestnictwa w życiu społecznym, a także promowania zmian na rzecz bardziej dostępnego i sprawiedliwego społeczeństwa dla wszystkich. Samorzecznictwo osób z niepełnosprawnościami to ruch społeczny, który promuje nasze prawa, udział w procesach decyzyjnych oraz eliminację barier i dyskryminacji, z jakimi się spotykamy.
Oto kilka kluczowych aspektów związanych z samorzecznictwem w niepełnosprawności:
- Rozwijanie świadomości społecznej – działania edukacyjne i informacyjne, aby podnosić świadomość w społeczeństwie na temat niepełnosprawności, przełamywać stereotypy i zmniejszać uprzedzenia;
- Walka o prawa i dostępność – pełne prawa i dostęp do edukacji, pracy, opieki zdrowotnej, transportu publicznego i innych obszarów życia dla osób z niepełnosprawnościami;
- Budowanie społeczności – znajdowanie wsparcia, wymiana doświadczeń i działanie na rzecz wspólnych celów;
- Wsparcie emocjonalne i edukacja – pomoc, informacje i szkolenia dla osób z nowo zdiagnozowaną niepełnosprawnością i ich rodzin;
- Reprezentacja i udział w procesach decyzyjnych – angażowanie się w procesy decyzyjne na różnych poziomach, aby reprezentować swoje interesy i wpływać na politykę publiczną;
- Działania na rzecz zmian kulturowych – mające na celu zmianę kulturowych przekonań i postaw wobec niepełnosprawności, promowanie włączenia i akceptacji różnorodności.
Samorzecznictwo w niepełnosprawności jest niezwykle istotne w budowaniu społeczeństwa bardziej otwartego, równego i dostępnego dla wszystkich. Pomaga nam zdobywać kontrolę nad swoim życiem, dążyć do spełnienia swoich aspiracji i uczestniczyć pełnoprawnie w życiu społecznym. To również ruch społeczny, który przyczynia się do zmian na lepsze w zakresie praw człowieka oraz promuje zasady równości i sprawiedliwości społecznej.
Samorzecznicy odgrywają istotną rolę w demokratycznym społeczeństwie, ponieważ pomagają wyrazić głos i interesy różnych grup społecznych. Ich działania mogą prowadzić do zmian społecznych i politycznych, które służą większemu dobru publicznemu lub ochronie praw i wartości określonej grupy. Często działają nie tylko w interesie własnym, ale także w duchu solidarności i wspierają inne grupy w walce o ich prawa i interesy.
A Wy co sądzicie na temat samorzecznictwa i ludzi, którzy sami nim się zajmują? Może znacie takie osoby lub same/sami chciałybyście/chcielibyście się go podjąć? Co Was do tego zachęca, a co odstrasza? Jakie największe wyzwania w związku z tym widzicie? Dajcie, proszę, znać. Czekam na Wasze maile. 😊