Poznaliście już 26. artykuł Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami, który mówi nam o tym, jak – zgodnie z prawoczłowieczym podejściem do niepełnosprawności – powinna wyglądać rehabilitacja. W felietonie, w którym o tym pisałem, wymieniłem kilka jej form. Bez wątpienia należy do nich także rehabilitacja społeczna. I pozwólcie, że to właśnie jej poświęcę niniejszą publikację.
Rehabilitacja społeczna – dlaczego jest taka ważna?
Istota rehabilitacji społecznej polega na pomocy osobom, które mają trudności w funkcjonowaniu społecznym z powodu różnych czynników, takich jak niepełnosprawność, uzależnienie od substancji psychoaktywnych, przestępstwa czy brak umiejętności społecznych. Głównym celem rehabilitacji społecznej jest przywrócenie lub rozwinięcie umiejętności społecznych i samodzielności, aby każdy, kogo ona obejmie, mógł pełnić aktywną rolę w społeczeństwie.
Proces rehabilitacji społecznej obejmuje szereg działań, które mają na celu reintegrację danej osoby do społeczeństwa. Aby było to możliwe, niezbędna jest ścisła współpraca pomiędzy poszczególnymi elementami, które tworzą pewną całość.
A z jakich elementów składa się rehabilitacja społeczna?
Jest kilka istotnych elementów rehabilitacji społecznej, którym niewątpliwie warto bliżej się przyjrzeć.
Pierwszym z nich jest ocena i diagnoza. Przeprowadza się szczegółową ocenę Waszej sytuacji, identyfikując Wasze mocne strony, trudności oraz potrzeby. Diagnoza pomaga w opracowaniu planu rehabilitacji, uwzględniającego Wasze indywidualne cele.
Bardzo ważne są także edukacja i szkolenia. Jeżeli zostałaś/zostałeś objęta/objęty rehabilitacją społeczną, możesz uczestniczyć w różnych programach edukacyjnych i szkoleniowych, które mają na celu rozwinięcie Twoich umiejętności, wiedzy i kompetencji społecznych. Mogą to być programy dotyczące zarządzania finansami, umiejętności komunikacyjnych, radzenia sobie ze stresem itp.
To również terapia i wsparcie psychologiczne. Rehabilitacja społeczna często obejmuje terapię indywidualną lub grupową, która ma na celu pomóc nam w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi i psychologicznymi. Może to obejmować terapię uzależnień, terapię po traumie lub terapię behawioralną.
Czy myśleliście kiedyś o czymś takim, jak trening umiejętności społecznych? Istotną częścią opisywanego przeze mnie tutaj rodzaju rehabilitacji jest nauka i rozwijanie wspomnianych umiejętności społecznych, takich jak komunikacja, współpraca z innymi, rozwiązywanie konfliktów, asertywność itp. Celem jest wzmocnienie naszych zdolności do skutecznego funkcjonowania w społeczeństwie.
Ważnym aspektem rehabilitacji społecznej jest zapewnienie każdemu, kto tego potrzebuje, wsparcia społecznego. Może obejmować ono kontakty z rodziną, przyjaciółmi, grupami wsparcia, mentorami lub pracownikami socjalnymi, którzy mogą pomóc Wam w integracji społecznej i znalezieniu wsparcia w codziennym życiu.
Absolutnie priorytetowe jest również zatrudnienie i reintegracja zawodowa. Istotnym celem rehabilitacji społecznej jest pomóc osobom potrzebującym wsparcia w znalezieniu zatrudnienia lub powrocie do pracy.
Może to obejmować szkolenia zawodowe, doradztwo zawodowe, pomoc w poszukiwaniu pracy i wsparcie w utrzymaniu zatrudnienia.
Do podstawowych form rehabilitacji społecznej bez wątpienia możemy zaliczyć także uczestnictwo osób z niepełnosprawnościami w turnusach rehabilitacyjnych i warsztatach terapii zajęciowej.
Turnusy rehabilitacyjne i ich znaczenie
Są to specjalne programy, które mają na celu wspomaganie procesu rehabilitacji i poprawę zdrowia osób z różnego rodzaju schorzeniami, urazami lub niepełnosprawnościami. Oferują one intensywną terapię oraz wsparcie medyczne, psychologiczne i społeczne. Mogą odbywać się w ośrodkach rehabilitacyjnych, sanatoriach, klinikach czy specjalistycznych placówkach medycznych. Są one zazwyczaj prowadzone przez wykwalifikowany personel medyczny, taki jak lekarze, fizjoterapeuci, terapeuci zajęciowi i psychologowie.
Ich celem jest przywrócenie sprawności fizycznej, poprawa kondycji psychofizycznej, zmniejszenie dolegliwości bólowych, nauka samodzielności oraz integracja społeczna. Programy rehabilitacyjne są dostosowywane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczestników.
W zależności od rodzaju schorzenia lub dysfunkcji, mogą obejmować one różne formy terapii, takie jak fizykoterapia, hydroterapia, terapia manualna, kinezyterapia, terapia zajęciowa, logopedia czy rehabilitacja psychologiczna. Ważnym elementem jest także edukacja pacjentów i ich rodzin na temat samodzielnego radzenia sobie z problemem zdrowotnym.
Często obejmują też okres rekreacji, w którym uczestnicy mają możliwość relaksu, aktywności fizycznej i integracji społecznej. Może to obejmować wycieczki, zajęcia sportowe, warsztaty czy spotkania terapeutyczne.
Turnusy rehabilitacyjne mają na celu poprawę jakości życia osób z różnymi schorzeniami i przyspieszenie procesu rehabilitacji. Dzięki intensywnej terapii, wsparciu medycznemu i społecznemu oraz odpowiednio dostosowanym programom, uczestnicząc w turnusach rehabilitacyjnych macie szansę na znaczną poprawę swojego stanu zdrowia i funkcjonowania.
A na czym polega terapia zajęciowa?
Terapia zajęciowa, znana również jako zajęcioterapia lub terapia przez zajęcie, jest formą terapii rehabilitacyjnej, która koncentruje się na wykorzystaniu aktywności i zajęć w celu poprawy funkcjonowania psychofizycznego, zdolności poznawczych, umiejętności społecznych i emocjonalnych osoby poddawanej terapii. Jest ona powszechnie stosowana u osób z różnymi schorzeniami, niepełnosprawnościami, urazami lub zaburzeniami rozwojowymi.
Jej podstawowym celem jest pomóc osobom w osiąganiu niezależności i samodzielności w codziennym życiu, włączając je w różne aktywności i role społeczne. Terapeuci zajęciowi stosują różnorodne techniki i zajęcia, dostosowane do indywidualnych potrzeb i celów terapeutycznych każdego pacjenta. Opiszę Wam teraz kilka przykładów technik i działań stosowanych w terapii zajęciowej.
Z całą pewnością są to aktywności artystyczne, takie jak: malowanie, rysowanie, modelowanie, rękodzieło i inne formy, które pozwalają wyrazić emocje, rozwijać umiejętności manualne, kreatywność i koncentrację.
Terapia ogrodowa to także jedna z form terapii zajęciowej. Prace ogrodnicze, sadzenie roślin, pielęgnacja ogrodu i prace w terenie mają pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne. Poprawiają one bowiem motorykę, koordynację, koncentrację i samopoczucie.
Nie należy ignorować także aktywności życia codziennego. Zadania dotyczące samoobsługi, takie jak ubieranie się, mycie rąk, przygotowywanie posiłków czy sprzątanie, pomagają w rozwijaniu samodzielności, umiejętności motorycznych, planowania i organizacji czasu.
Pomogą w tym niewątpliwie zajęcia sensoryczne, w których wykorzystuje się różne bodźce o takim charakterze, czyli dotyk, dźwięk, zapachy i smaki, aby stymulować percepcję sensoryczną, rozwijać koordynację ruchową i integrację sensoryczną.
Dużą rolę odgrywają także gry i zabawy. Mogą to być gry planszowe, ćwiczenia grupowe, zabawy ruchowe i interaktywne gry komputerowe, które mają na celu rozwijanie umiejętności społecznych, komunikacyjnych, logicznych i rozwiązywanie problemów.
Pewnym novum jest nadal terapia zajęciowa oparta na technologii. Coraz częściej mamy jednak do czynienia z wykorzystywaniem nowoczesnych narzędzi i programów komputerowych do terapii i rehabilitacji, takich jak programy do treningu pamięci, wirtualny trening umiejętności społecznych czy symulatory terapeutyczne.
Rehabilitacja społeczna ma na celu przywrócenie wszystkim tym, którzy tego potrzebują niezależności, samodzielności i równości szans. Dzieje się to po to, aby osoby takie mogły pełnić aktywną rolę w społeczeństwie. Poprzez różnorodne działania i wsparcie, pomaga ona ludziom w trudnej sytuacji społecznej oderwać się od marginalizacji i osiągnąć pełniejsze życie społeczne.
A Wy co sądzicie na temat rehabilitacji społecznej? Zetknęliście się z nią już wcześniej? Może jesteście pacjentkami/pacjentami, których ona objęła (tudzież bliskimi takich osób) lub terapeutkami/terapeutami, które/którzy ją stosują? Czekam na Wasze maile w tej sprawie. 😊
Autor: Wojciech Kaniuka, wojciech.kaniuka@powiat-ilawski.pl