Zdjęcie ilustracyjne. Źródło: freepik.com


WOJCIECH KANIUKA: Bycie niezależnym to także bycie mobilnym. Żyjąc ze swoją znaczną niepełnosprawnością ruchową od urodzenia wiem, jak ważną rolę w funkcjonowaniu naszej rodziny odgrywa samochód. Częste wyjazdy do lekarzy i na rehabilitację – tę bliższą i tę dalszą – to tylko niektóre przykłady potwierdzające moją powyższą tezę.



A przecież trzeba także dojechać do szkoły, na uczelnię, do pracy czy na spotkanie z rodziną lub znajomymi. Dotyczy to zarówno tych, którzy – pomimo swojej niepełnosprawności – mogą samodzielnie prowadzić auto, jak i takich osób, jak ja, którym jej rodzaj i stopień de facto to uniemożliwia. Bo nawet jeżeli nie kierujemy pojazdem, to o wiele łatwiej będzie nam nim podróżować wtedy, gdy zamiast kłopotliwego dla naszych opiekunów, asystentów i nas samych przesiadania, będziemy mogli wjechać do niego dzięki specjalnej windzie lub podjazdowi.

Jak wiadomo, zakup przystosowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami samochodu wiąże się z ogromnymi kosztami, na pokrycie których stać bardzo niewielu. Dlatego uważam, że warto przyjrzeć się bliżej rozwiązaniu, które w tym roku oferuje nam Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Program „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością – czy Ty także możesz z niego skorzystać?

Możesz to zrobić, jeżeli Twoja lub Twojego podopiecznego niepełnosprawność nie pozwala na samodzielne przedostanie się do samochodu. Dofinansowanie możesz otrzymać na część kosztów zakupu dostosowanego samochodu osobowego – czyli takiego, w którym dokonano technicznych dostosowań pod kątem indywidualnych potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością, któremu do poruszania się niezbędny jest wózek inwalidzki. Mowa jest zatem tutaj o osobach, które podczas podróży muszą cały czas z niego korzystać.

Opisywany przeze mnie program nie może być adresowany do Ciebie, jeżeli jesteś w stanie sama/sam „wskoczyć” na siedzenie kierowcy lub pasażera. Nie oznacza to jednak, że wykluczono Cię z objęcia jakąkolwiek pomocą. Dofinansowanie na dostosowanie samochodu, który już posiadasz, do swoich potrzeb możesz otrzymać w ramach programu „Aktywny samorząd” – dotyczy to także osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w tym także z niepełnosprawnością słuchu.

Dofinansowanie na zakup przystosowanego samochodu otrzymasz, jeżeli:

  1. posiadasz orzeczenie o niepełnosprawności, w którym masz wskazaną konieczność stałej lub długotrwałej opieki bądź pomocy ze strony drugiej osoby, która wiąże się ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  2. oświadczysz, że w żadnej sytuacji nie możesz przemieszczać się bez wózka inwalidzkiego, jak również nie przesiądziesz się z wózka na siedzenie samochodu, co dodatkowo musi potwierdzić lekarz specjalista ortopedii, rehabilitacji lub neurologii na druku formularza dołączonego do wniosku;
  3. oświadczysz, że przez pięć lat nie pozbędziesz się samochodu, na zakup którego dostałaś/dostałeś dofinansowanie;
  4. posiadasz ważne prawo jazdy kategorii B – jeżeli o dofinansowanie na zakup dostosowanego samochodu ubiegasz się jako kierowca;
  5. dołączysz pełnomocnictwo – jeżeli składasz wniosek w imieniu dorosłej osoby z niepełnosprawnością jako jej pełnomocnik;
  6. podasz przewidywaną cenę zakupu dostosowanego samochodu.

Jaką kwotę dofinansowania możesz otrzymać na dostosowanie samochodu?

PFRON rozróżnia dwie grupy adresatów, dla których przeznaczone jest dofinansowanie na zakup samochodu, który będzie odpowiednio przystosowany do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Pierwszą grupą są osoby, które samodzielnie prowadzą samochód, natomiast drugą grupę stanowią osoby korzystające z samochodu jako pasażerowie. Różnica między tymi dwiema grupami dotyczy wysokości kwot dofinansowania, jakie możemy otrzymać na dostosowanie zakupionego samochodu.

Jeżeli prowadzisz samochód będąc osobą z niepełnosprawnością, dotyczą Cię następujące progi dofinansowania:

  1. do kwoty 150 tys. zł otrzymasz 80 proc. dofinansowania;
  2. powyżej kwoty 150 tys. zł, ale do kwoty 250 tys. zł otrzymasz 50 proc. dofinansowania;
  3. powyżej kwoty 250 tys. zł, ale do kwoty 300 tys. zł otrzymasz 30 proc. dofinansowania;
  4. jeżeli natomiast samochód kosztuje ponad 300 tys. zł, to nie otrzymasz dofinansowania na jego zakup.

Gdy natomiast jesteś pasażerką/pasażerem z niepełnosprawnością, musisz wziąć pod uwagę poniższe progi dofinansowania:

  1. do kwoty 130 tys. zł otrzymasz 85 proc. dofinansowania;
  2. powyżej kwoty 130 tys. zł, ale do kwoty 200 tys. zł otrzymasz 50 proc. dofinansowania;
  3. powyżej kwoty 200 tys. zł, ale do kwoty 230 tys. zł otrzymasz 30 proc. dofinansowania;
  4. jeżeli natomiast upatrzony przez Ciebie samochód kosztuje powyżej 230 tys. zł, to oczywiście nikt nie zabroni Ci go kupić, jednak dofinansowania do jego zakupu nie dostaniesz.

Jak i do kiedy możesz złożyć wniosek o dofinansowanie do zakupu samochodu?

Możesz go złożyć tylko w wersji elektronicznej za pomocą Systemu Obsługi Wsparcia (SOW) lub z pomocą pracownika w Oddziale PFRON. Twój wniosek zostanie rozpatrzony w ciągu 30 dni, a do jego złożenia niezbędny Ci będzie podpis kwalifikowany lub  profil zaufany, a także adres e-mail, na który otrzymasz potwierdzenie przyjęcia wypełnionego wniosku.

A w jakim czasie?

Masz do wyboru cztery tury czasowe:

  • pierwsza tura: od 1 do 31 marca 2023 r., do godziny 23:59;
  • druga tura: od 30 czerwca do 31 lipca 2023 r., do godziny 23:59;
  • trzecia tura: od 29 września do 31 października 2023 r., do godziny 23:59;
  • czwarta tura: od 29 marca do 30 kwietnia 2024 r., do godziny 23:59.

Musisz jednak pamiętać, że Program „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością realizowany jest w latach 2022 – 2025, jednak nie dłużej niż do wyczerpania się jego budżetu.

Gdy Oddział PFRON pozytywnie rozpatrzy Twój wniosek, podpisujesz z nim umowę o dofinansowanie. Będzie ona ważna przez 15 miesięcy, nie może jednak przekroczyć okresu trwania Programu. Po zakupieniu samochodu musisz rozliczyć się z PFRON – przedstawić mu fakturę końcową wraz z protokołem odbioru samochodu. Po ich otrzymaniu Fundusz wpłaca kwotę dofinansowania na rachunek bankowy sprzedawcy.

Co warto jeszcze wiedzieć na temat tego Programu?

Warto na pewno podkreślić to, że gdy ubiegasz się o dofinansowanie na zakup dostosowanego samochodu, nie musisz wykazywać dochodu, jaki uzyskujesz. Nie jest także brany pod uwagę wiek – Twój lub Twojego podopiecznego – ani też aktywność zawodowa.

Jeżeli zdecydujesz się na samochód używany, to musisz go kupić od podmiotu, który prowadzi działalność gospodarczą. Przedmiotem takiej działalności musi być handel hurtowy i detaliczny samochodami osobowymi, czy także ich naprawą. Podmiot oferujący tego typu usługi musi być wpisany do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON lub tożsamych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie Unii Europejskiej.

Pamiętaj też, że to Ty decydujesz o tym, jaka forma przystosowania samochodu – np. winda, szyny czy platforma – jest dla Ciebie najlepsza.

Jeśli jesteś opiekunem prawnym osoby z niepełnosprawnością, możesz śmiało zarejestrować się w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW), przez który złożysz wniosek o dofinansowanie na zakup dostosowanego samochodu.

Z dofinansowania możesz kupić tylko taki samochód, na który otrzymasz gwarancję. W przypadku samochodu używanego musi ona wynieść co najmniej 12 miesięcy od daty zakupu. Gdy natomiast zdecydujesz się na nowy samochód, to musisz na niego otrzymać 24 miesiące gwarancji liczonej od dnia, w którym został on kupiony.

Myślę, że skorzystanie z Programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością daje nam ogromną szansę na to, abyśmy byli bardziej mobilni, a dzięki temu w jeszcze większym stopniu niezależni. Uważam zatem, że „gra jest warta świeczki” – a w tym przypadku samochodu „skrojonego pod nas”. Skorzystacie z tej szansy? Czekam na Wasze odpowiedzi, pytania i opinie pod niżej podanym adresem e-mail.


Wojciech Kaniuka

wojciech.kaniuka@powiat-ilawski.pl